مهار اشتغالات ذهنی

حال اجازه دهید به قضیه شکل و زمینه از زوایه روان شناختی نگاه کنیم و از آن بهره برداری روانی کنیم. به راستی چه کسی می تواند بگوید ذهنش به چیزی مشغول نیست. همه ما در تمام طول روز، علی رغم فعالیت های بدنی و کار فکری، مشغولیت های ذهنی خاص خود را داریم. کار فکری یا فعالیت ذهنی، فعالیت های هدفمندی هستند که ما آگاهانه به آنها می پردازیم. اما اشتغال ذهنی فعالیت هایی است که هدفمند نیست و ما به آنها عادت کرده ایم. حتی ممکن است نسبت به آنها آگاهی کامل نداشته باشیم.

اشتغال ذهنی معمولاً به مسائلی مربوط به گذشته، اتفاقات روزمره، مسائل مرتبط با آینده یا عوامل استرس زا اختصاص می یابد. مشغول شدن مداوم ذهن ما به این مسائل، از ما انرژی زیادی می گیرد و معمولاً بخش بزرگی از انرژی روانی ما به دلیل پرداختن به مسائلی که برایمان اشتغال ذهنی ایجاد می کنند، هدر می رود.

مواردی را به یاد آورید که ذهنتان درگیر مسائل خاصی بود و شما با وجودی که فعالیت بدنی چندانی انجام نداده بودید به شدت خسته شدید. در آن شرایط تنها ذهن شما در فعالیت بوده است. آن هم فعالیت غیرسازنده. بله، اشتغال ذهنی ما را خسته می کند. شاید بیش از زمانی که فعالیت های جسمانی انجام می دهیم. در اینجا روشی را به شما پیشنهاد می کنیم که به کمک آن می توانید ذهنتان را از یوغ اشتغال ذهنی رها سازید. به عبارتی از بار ذهنی خود بکاهید، از خستگی مغز جلوگیری کنید و از هدر رفتن بی دلیل انرژی روانی ممانعت به عمل آورید. در این زمینه روش هایی برای مهار اشتغالات ذهنی به کمک تکنیک شکل و زمینه ارائه می شود. امید است مفید باشد.

قبل از هر چیز مواردی را که معمولاً در طی روز ذهن شما را به خود مشغول می سازد، یادداشت کنید. به این منظور لازم است چند روز تا حداکثر یک هفته بر فعالیت های ذهنی خود نظارت کنید و متوجه افکاری باشید که در ذهن شما جاری است. پس از این که به اشتغالات ذهنی خود پی بردید و متوجه شدید معمولاً چه نوع افکاری ذهن شما را مشغول می کند، مرحله بعدی تفکیک مسائل مهم و مسائل غیرمهم است. به یاد داشته باشید که قرار است مسائل مهم را در شکل و مسائل غیرمهم را در پس زمینه شکل جای دهید.

ممکن است از خود بپرسید، به راستی چگونه می توانم مسائل مهم را از غیرمهم تفکیک کنم. برای این کار می توانید معیارهای زیر را شاخص قرار دهید، مانند:

اتفاقات گذشته را کنار بگذارید، گذشته، گذشته است. برای تغییر آن نمی توانید کاری انجام دهید، جز آن که از آن درس بگیرید. پس افکاری را که درباره مسائل گذشته است و ذهن شما را به خود مشغول می سازند به پس زمینه برانید. چون این مسائل، جزو مسائل غیرمهم به شمار می روند.

مسائل حل ناشدنی زندگی را که راه حلی ندارند و باید با آنها کنار بیایید، جزو مسائل غیرمهم یادداشت کنید. جای آنها در پس زمینه است.

مسائل مربوط به زندگی، اهداف، مشکلات و برنامه های دیگران را جزء مسائل غیرمهم یادداشت کنید و به پس زمینه برانید. اگر هم تصمیم دارید به دیگران کمک کنید، با مشغول ساختن ذهنتان به مسائل آنان آن هم به شیوه ای منفعل نمی توانید کار مفیدی انجام دهید.

مسائل مربوط به آینده، نگرانی ها و آرزوها را در پس زمینه جای دهید.

مسائل پیش پا افتاده روزانه را که معمولاً تکراری هستند و فکر شما را مشغول می سازند، مسائل غیرمهمی هستند که باید به پس زمینه رانده شوند.

شاید از خود بپرسید، پس چه نوع اشتغالات ذهنی را می توان در خود شکل یا تصویر جای داد؟ برای راحتی کار می توانید یک قاب عکس را طراحی کنید. در این قاب عکس، بین زمینه و شکل تمایز قائل شوید. برای این کار می توانید از مداد رنگی و ماژیک استفاده کنید. قسمت مربوط به شکل قسمتی است که مسائل مهم مربوط به اشتغالات ذهنی را باید در آن جای دهید. خوب، مسائل مهم چه مسائلی هستند؟

طرح هایی را که برای آینده برنامه ریزی کرده اید، می توانید در این قسمت بگنجانید. البته به شرطی که در طول روند آگاهانه به آنها فکر کنید و راهبردهایی را برای رسیدن به آن برنامه ها طراحی کنید.

اهداف زندگی را که ممکن است کوتاه مدت، میان مدت یا دراز مدت باشند، می توانید جزء مسائل مهم طبقه بندی کنید و آنها را در بخش شکل قاب عکس جای دهید، چرا که اهداف شما جزو مواردی است که باید به عنوان دورنمای زندگی همیشه پیش روی شما باشند.

عواملی را که برای شما استرس ایجاد می کنند، باید در شکل بگنجانید. اینها مسائل مهمی است که باید حل کنید. اگر نتوانید آنها را حل کنید یا آنها را به حال خود بگذارید، این مسائل به کرات برای شما استرس ایجاد خواهند کرد. پس لازم است آنها را در بخش شکل قاب عکس جای دهید.

مشکلات بین فردی با افراد مهم زندگی یا افرادی را که با آنها سرو کار دارید، باید در قسمت شکل جای دهید. چون حل نشدن مشکلات می تواند منبع مهمی از استرس بین فردی برای شما باشد.

اگر دانشجویید یا در حال یادگیری حرفه یا تخصصی هستید، این را در قسمت شکل جای دهید و به یاد داشته باشید که قسمت شکل یک قاب عکس به مسائلی اختصاص می یابد که باید در مورد آنها آگاهانه فکر کنید و به آنها اهمیت دهید و برایشان راه حل ارائه کنید.

در مجموع ابتکار با شماست که چه مواردی را در چه قسمتی بگنجانید. البته این موارد ثابت نیستند و ممکن است بر حسب شرایط تغییر کنند. مثلاً چیزی که قبلاً آن را در شکل جای داده اید، ممکن است مدتی بعد در زمینه قرار گیرد یا برعکس. بنابراین می توان به تعدادی از مسائل اشاره کرد که در زمان های مختلف جایشان تغییر می کند، اما چیزی که تغییر نمی کند این است که قاب عکس باید دو بخش داشته باشد، شکل و زمینه و دیگر این که مسائل خود را باید از نظر میزان اهمیت و تاثیری که بر زندگی شما دارند، به مسائل مهم و غیرمهم تقسیم بندی کنید.